21 Δεκ 2010

Ψάχνοντας ένα κείμενο ...


Έξω έχει και πάλι αρχίσει να βρέχει. Τις προάλλες μας χιόνισε. Όμορφα πράγματα. Χειμωνιάτικη ομορφιά. Η φύση συνθέτει σιγά σιγά το σκηνικό που ταιριάζει στις εικόνες που εμείς στην Ελλάδα έχουμε για τα Χριστούγεννα. Την ίδια στιγμή εγώ ψάχνω για τις ανάγκες ενός περιοδικού μέσα σε δεκάδες πατερικά και εκκλησιαστικά κείμενα να βρω κάτι να με συγκινήσει. Να με αγγίξει. Όσο και αν σας φαίνεται υπερβολικό ή σοκαριστικό δεν βρήκα. Όχι ότι δεν υπάρχει. Σίγουρα υπάρχει. Αλλά στα κείμενα που είχα άμεση πρόσβαση δυσκολεύτηκα αφάνταστα. Κάτι λέει αυτό για ένα άνθρωπο του σήμερα. Εαν κατεβάσω μια ολόκληρη βιβλιοθήκη σαφέστατα έχω ν΄ανακαλύψω μεγάλο πλούτο και θησαυρό. Αλλά θέλει πολύ δουλειά και δεν ξέρω αν οι άνθρωποι στις μέρες μας μπορούν να κάνουν όλη αυτή την διαδικασία και εργασία. Ο κόσμος, οι άνθρωποι θέλουν κάτι άμεσο, να μιλάει στο τώρα της ζωής τους και των προβλημάτων τους. Και εμείς ή κάποιοι από εμάς τους είπαν ότι αρκεί να ανοίξεις μια σελίδα από ένα πατερικό κείμενο, είναι όλα εκεί. Δεν είναι όμως έτσι. Και το ξέρουμε όλοι μας.

Τα επιχειρήματα, τα παραδείγματα, τα πλαίσια του ρητορικού λόγου, όλα μιας άλλης εποχής. Δεν μιλάω για την ουσία του κειμένου αλλά για το όχημα του λόγου. Απευθύνονται σ΄ ένα άλλο άνθρωπο με άλλες παραστάσεις, με άλλη παιδεία, με άλλη εν γένει πραγματικότητα.

Δεν θα υπήρχε απογοήτευση αν δεν μεγάλωνα και εγώ όπως τόσοι άλλοι αδελφοί μου, μέσα σε μια κατήχηση που μας έλεγε ότι όλα, τα πάντα μπορούμε να τα βρούμε στους πατέρες και τα εκκλησιαστικά κείμενα. Ότι όλα είναι απαντημένα.

Δεν είναι όμως έτσι. Γιατί τούτο αυτομάτως θα καταργούσε την εκκλησία ως Σώμα Χριστού και χώρο του Παρακλήτου. Δεν είναι κακό να μην τα έχουν πει όλα. Να μην τα έχουν ερμηνεύσει όλα. Να κάνουν και λάθη ενίοτε. Λάθος είναι να περιορίζουμε το Άγιον Πνεύμα, την Χάρι, στο 3- 4 αιώνα. Να καταργούμε την επικαιρότητα και δυναμικότητα της εκκλησίας ως σώμα που θεολογεί.

Τους περισσότερους ανθρώπους δεν τους ακουμπά πλέον η γλώσσα της θεολογίας. Των πατερικών και εκκλησιαστικών κειμένων. Δεν είναι παράξενο. Γράφτηκαν μια άλλη εποχή, απευθυνόντουσαν σε άλλο άνθρωπο, σε τελείως διαφορετικό ανθρωπολογικό και κοσμολογικό μοντέλο. Άλλες κοινωνίες. Άλλο κόσμο. Δεν είναι κακό αυτό. Δεν μειώνει την αξία των κειμένων, αρκεί απλά να το καταλάβουμε. Να κατανοήσουμε ότι η αξία των Πατερικών κειμένων του παρελθόντος δεν είναι στην μορφή και δομή αλλά στο βίωμα, στην εμπειρία που αυτά κρύβουν βαθιά πίσω από τις λέξεις. Οι λέξεις άλλωστε είναι είδωλα που δεν βαθαίνουν στην αλήθεια των πραγμάτων.

Δύσκολο να το αποδεχθούν κάποιοι αδελφοί μας. Είναι τόσες οι ανάγκες τους ψυχισμού μας, που δεν αντέχουν. Το εγώ θέλει βεβαιότητες. Απολυτότητες και τσιτάτα. Έτοιμες συνταγές ζωής.

Τούτο όμως στην πραγματική ζωή και όχι στη φαντασιακή δεν υπάρχει. Εδώ ζούμε στην αναζήτηση, στο ρίσκο, στο αβέβαιο, στο μήπως και το ίσως, στο έτσι και το αλλιώς. Σχοινοβατούμε. Παλεύουμε και αγωνιζόμαστε. Η κοινωνία με το μυστήριο του Θεού είναι σχέση και κάθε σχέση έχει ρίσκα.

Πρέπει να υπάρξουμε και πάλι ως εκκλησία που θα θεολογεί. Που θα βάζει το καινούργιο κρασί σε καινούργια ασκιά. Να μιλήσουμε την γλώσσα του τώρα χωρίς να απορρίψουμε την εμπειρία του χθες.

π. Λίβυος